Zmiany klimatyczne są największym zagrożeniem dla zdrowia publicznego w XXI wieku. Według Światowej Organizacji Zdrowia (World Health Organization – WHO), zanieczyszczenie powietrza każdego roku przyczynia się do 4,2 mln przedwczesnych zgonów na całym świecie. Zmiana klimatu wpływa na warunki, w których ludzie się rodzą, dorastają, pracują, żyją i starzeją się, a także na warunki życia codziennego. Koszty opieki zdrowotnej związane ze zmianą klimatu i zanieczyszczeniem szacuje się na 820 mld USD rocznie.

Problemy można rozpatrywać w 3 perspektywach:
1. Wysiłki na rzecz dekarbonizacji opieki zdrowotnej;
2. Zmiany klimatyczne jako wyzwanie / presja dla systemów opieki zdrowotnej (np. klęski żywiołowe, zapewnienie ciągłości opieki, zdarzenia masowe);
3. Wpływ na zdrowie i samopoczucie ludzi.

Ad 1) Światowe systemy opieki zdrowotnej odpowiadają za ponad 5% globalnej emisji, więcej niż lotnictwo czy żegluga. Gdyby sektor zdrowia był krajem, byłby piątym co do wielkości emitentem gazów cieplarnianych na świecie. Jest paradoksalne, że sektor ochrony zdrowia, który kieruje działaniami lekarzy zgodnie z zasadą Hipokratesa „po pierwsze nie szkodzić” zostawia tak mocny ślad węglowy. Przyczyn jest oczywiście wiele, przede wszystkim sama specyfika sektora opieki zdrowotnej, całodobowych charakter, wymogi w zakresie klimatyzacji, warunków przechowywania leków oraz specjalistycznego sprzętu medycznego – a także dlatego, że wiele szpitali ma przestarzałą infrastrukturę, źle zaprojektowana pod kątem efektywności energetycznej.

Emisje pochodzące bezpośrednio z zakładów opieki zdrowotnej stanowią 17% światowego śladu sektora. Emisje pośrednie z zakupionej energii elektrycznej, gazów medycznych, klimatyzacji i ogrzewania stanowią kolejne 12%. I największy udział emisji, bo aż 71% — pochodzi z łańcucha dostaw opieki zdrowotnej: produkcja, transport, użytkowanie i utylizacja towarów i usług potrzebnych sektorowi.

Ad 2) Skutki ekstremalnych zjawisk pogodowych wpływają negatywnie na infrastrukturę (media, transport, komunikację) – co może negatywnie wpływać na dostęp pacjentów do usług ratunkowych i planowych, a także zakłócać łańcuchy dostaw, prowadzić do niedoborów sprzętu medycznego, czy zaopatrzenia w leki dla pacjentów, dostawców i producentów.

Ad 3) Według raportu The Lancet Countdown z 2020 roku, pogarszająca się globalna zmiana klimatu jest odpowiedzialna za:
• 53,7% wzrost zgonów związanych z upałami u osób powyżej 65 roku życia;
• 3,01 miliona przedwczesnych zgonów z powodu chorób serca i płuc związanych z zanieczyszczeniem powietrza w otoczeniu pyłowym.

Wiemy, że zmiany klimatyczne już zaostrzają szereg problemów zdrowotnych na całym świecie. Opieka zdrowotna ma wyjątkową pozycję, aby odgrywać wiodącą rolę w przeciwdziałaniu zmianom klimatycznym, które The Lancet nazwał największym zagrożeniem zdrowotnym XXI wieku. Aby chronić lokalne i globalne zdrowie przed zmianami klimatycznymi i ich źródłami, świat musi przejść w kierunku gospodarki opartej na czystej, odnawialnej i zdrowej energii. Opieka zdrowotna może przyczynić się do tego przejścia poprzez dekarbonizację zużycia energii, operacji i łańcucha dostaw, zmniejszając swój ślad węglowy. Opieka zdrowotna jest również na pierwszej linii frontu zmian klimatycznych. Szpitale, ośrodki zdrowia i podmioty świadczące opiekę zdrowotną są pierwszą odpowiedzią na ekstremalne zdarzenia pogodowe i muszą budować odporność, aby działać i służyć swoim społecznościom podczas katastrof związanych z klimatem.