Co musimy zrobić, aby zmienić opiekę zdrowotną na „zieloną i zrównoważoną” oraz złagodzić negatywny wpływ systemu opieki zdrowotnej na środowisko? – jest jednym z globalnych problemów, z którymi Chorwacja, jako regionalny lider, postanowiła zmierzyć się w odpowiednim czasie, inicjując za pośrednictwem think tanku Health Hub zgromadzenie europejskich ekspertów w dziedzinie „zielonej opieki zdrowotnej”. Szczyt odbył się hybrydowo, wspierając inicjatywy Komisji Europejskiej (Green Deal, Next Generation EU i European Health Union), mając na celu uświadomienie placówkom ochrony zdrowia w regionie Europy Środkowo-Wschodniej licznych możliwości pozyskiwania funduszy europejskich dla projektów z zieloną, zrównoważoną i cyfrową filozofią!

Na licznych wydarzeniach poświęconych zrównoważonemu rozwojowi opieka zdrowotna jest najczęściej pomijana, co pokazuje, że świadomość wszystkich korzyści, jakie „zielony sposób myślenia” placówek służby zdrowia oferuje pacjentom, instytucjom, systemowi opieki zdrowotnej, państwu i całej planecie, jest wciąż niedostatecznie rozwinięta!

Sektor opieki zdrowotnej generuje 4,5% emisji CO2, czyli więcej niż przemysł stoczniowy czy lotnictwo. Jeśli nic nie zrobimy, przewiduje się, że do 2050 r. sektor opieki zdrowotnej wyemituje aż 6 bilionów ton CO2. Szacuje się, że energia wykorzystywana do chłodzenia szpitali każdego roku wytwarza taką samą ilość CO2, jak 110 elektrowni węglowych, a zużycie energii w całym łańcuchu dostaw opieki zdrowotnej odpowiada za lwią część emisji CO2, jak podkreślają niektóre źródła.

Każdego roku leki warte miliardy dolarów są wyrzucane, ponieważ są one pakowane w fiolki większe niż to, co jest potrzebne jednemu pacjentowi, co prowadzi do niepotrzebnego marnowania zasobów i zwiększania kosztów przechowywania pozostałości. Konsumpcja artykułów jednorazowego użytku stała się szczególnie istotna podczas pandemii COVID-19, przy czym szacuje się, że w ciągu pierwszych 20 miesięcy światowej odpowiedź na COVID-19. podkreślając pilną potrzebę systemów opieki zdrowotnej na całym świecie, aby ponownie przemyśleć, w jaki sposób gospodaruje się odpadami medycznymi – ponieważ jest to błędne koło, w którym umieszcza się indywidualne zdrowie i zrównoważony rozwój systemów opieki zdrowotnej.
Warto również zauważyć, że jedno łóżko szpitalne generuje dziennie około 13 kg odpadów. Wszystkie te odpady są usuwane na zewnątrz budynku szpitala. Obejmuje to nie tylko tradycyjne odpady, ale także odpady medyczne, radioaktywne i chemiczne, co wymaga systematycznego i zorganizowanego myślenia o proekologicznej opiece zdrowotnej.

Dunja Mazzocco Drvar, Dyrektor Dyrekcji ds. Działań Klimatycznych Ministerstwa Gospodarki i Zrównoważonego Rozwoju, jako delegat chorwackiego ministra Davora Filipovicia, podkreśliła nieustanne wysiłki, jakie Chorwacja, poprzez wszystkie polityki i departamenty, promuje europejską „zieloną” wizję i realizacja misji Zielonego Ładu z korzyścią dla zdrowia wszystkich obywateli!

Jak ważne jest osiągnięcie konstruktywnego publiczno-prywatnego dialogu wszystkich interesariuszy zielonej transformacji opieki zdrowotnej, zwłaszcza gdy innowacyjny przemysł med-tech od wielu lat opracowuje „zielone” rozwiązania, podkreślił Miroslav Šaban (szef rządu i Affairs for Central Eastern Europe, Philips): „Konieczne jest ciągłe podnoszenie świadomości na temat tego problemu i wspólna praca nad konsekwentną zieloną transformacją opieki zdrowotnej. Raport Philips Future Health Index zbadał kwestie zrównoważonego systemu opieki zdrowotnej i zielonej transformacji w sektorze, w którym menedżerowie opieki zdrowotnej podzielili się swoimi poglądami na ten temat. Na przykładzie Polski zainteresowanie tym tematem wzrosło z 2% menedżerów zdrowia w Polsce do ponad 30% w ciągu zaledwie jednego roku, co wskazuje, że świadomość przywództwa zdrowia zmienia się we właściwym kierunku na rzecz zdrowego i zrównoważonego opieka zdrowotna.” Polska Federacja Szpitali zaprezentowała przykład doskonałości i zielonego przywództwa delegowanego Chief Sustainability Officer, Michała P. Dybowskiego, który przedstawił inspirujące oświadczenie i działania swoich szpitali na rzecz wdrożenia zielonej i zrównoważonej transformacji.

Popierając inicjatywę Chorwacji, by stać się liderem w podnoszeniu świadomości ekologicznej i zrównoważonej opieki zdrowotnej w regionie, Minister Turystyki i Sportu Nikolina Brnjac podkreśliła: „Widzimy turystykę zdrowotną jako jeden z głównych motorów rozwoju całorocznej turystyki w przyszłość, i właśnie dlatego wyróżniliśmy turystykę zdrowotną w Zrównoważonym Rozwoju Strategia turystyki do 2030 r. poprzez zachęcanie do zielonych i cyfrowych projektów w ramach krajowego planu odporności i odbudowy”.

Podczas Szczytu zaprezentowane zostały inspirujące przykłady z Chorwacji, które są dobrym przykładem współpracy z Ministerstwem Zdrowia i społecznościami lokalnymi oraz dają wiatr w żagle wszystkim placówkom ochrony zdrowia do tworzenia zielonych projektów. Ratko Vuković, dyrektor uzdrowiska Daruvar, przedstawił projekt „zielony i cyfrowy” o wartości 17 mln euro na poprawę usług w turystyce zdrowotnej, natomiast Nikša Antica poprzez przykłady zielonych zamówień publicznych oraz projekty szpitali Karlovac, Zadar i Zabok (która zaprojektowała projekty elektrowni słonecznej na dachach budynków szpitalnych) podkreśliła wkład zielonego myślenia w zrównoważony rozwój szpitali.

Wies van den Heijden z Health Care Without Harm Europe (Bruksela), będący głównymi inicjatorami trendu „zielonych instytucji opieki zdrowotnej”, zwrócił uwagę: „Potencjał zielonej transformacji opieki zdrowotnej jest ogromny. W samej Europie sektor zdrowia zatrudnia ponad 21 milionów ludzi i odpowiada za 10% PKB. Obecnie nasze systemy opieki zdrowotnej znajdują się pod rosnącą presją, ponieważ społeczeństwo się starzeje, a skutki zmian klimatycznych i pandemii rosną. W tym kontekście udowadniamy, że zapewnienie najwyższej jakości opieki w sposób zrównoważony ekologicznie i finansowo jest możliwe. Pokazujemy, jak możemy zmienić opiekę zdrowotną i chronić ludzi i naszą planetę. Każdy związany z sektorem zdrowia ma do odegrania kluczową rolę”.

Ruth van Asperen, Global Partnership Manager – Government & Public Affairs firmy Philips, przedstawiła zalecenia Partnerstwa na rzecz zrównoważonego rozwoju i odporności systemu opieki zdrowotnej: „Raporty PHSSR przedstawiają różne krajowe reakcje na te wzajemnie powiązane problemy. Raporty oceniają emisje i praktyki gospodarowania odpadami w systemach opieki zdrowotnej, przy czym niektóre kraje demonstrują proaktywne środki w celu zmniejszenia ich wpływu na środowisko. Podkreślają zagrożenia, jakie stwarzają zmiany klimatyczne, w tym choroby związane z upałami i zwiększoną śmiertelność. Zanieczyszczenie powietrza stanowi szczególny problem, wpływając na zdrowie układu oddechowego w kilku krajach. Raporty podkreślają potrzebę gromadzenia danych, raportowania i zwiększania świadomości, aby napędzać wysiłki na rzecz zrównoważonego rozwoju środowiska. Wszystkie kraje w jakiś sposób stawiają czoła wyzwaniom, w szczególności poważnym konsekwencjom zagrożeń środowiskowych dla zdrowia, ale w wielu przypadkach brakuje nadrzędnej infrastruktury politycznej dla systemów opieki zdrowotnej, która mogłaby odegrać swoją rolę w ogólnej redukcji emisji”.

Marie-Sharmila Blandino, wiceprzewodnicząca Platformy Onkologicznej EFPIA, zwróciła uwagę na szczycie, w jaki sposób możemy uczynić leczenie raka, jako priorytet europejskiej polityki zdrowotnej, bardziej zrównoważonym, jednocześnie zmniejszając obciążenie finansowe systemów: „Możemy zbudować bardziej ekologiczną zrównoważoną przyszłość poprzez innowacje w celu lepszego wykorzystania naszych zasobów ludzkich, materialnych i finansowych. W tym celu pilnie potrzebne są inteligentne inwestycje w opiekę nad rakiem, aby złagodzić wymagania systemów opieki zdrowotnej i poprawić dostęp do opieki onkologicznej”.

Kwestia waloryzacji „zielonych i zrównoważonych” technologii na poziomie instytucji zdrowotnych poprzez zachęcanie do „zielonych” zamówień publicznych została podkreślona jako bardzo ważna, z zaleceniami dotyczącymi znaczenia redukcji gazów cieplarnianych, obiegu zamkniętego (koncepcja gospodarki o obiegu zamkniętym), przejrzystości w zakresie projektowania ekologicznego , cyfryzację podkreślono jako element poprawy dekarbonizacji i dematerializacji oraz wpływu społecznego. Summit zaprezentował również innowacyjne chorwackie rozwiązanie Nobula Case i jego potencjał do symulacji polityki zdrowotnej i zielonej transformacji instytucji zdrowotnych z pomocą technologii AI.

Podczas szczytu odbyła się dyskusja na temat kluczowych obszarów, w których nabywcy technologii medycznych w Europie mogą uwzględniać zielone kryteria w procesie zakupowym – stymulować innowacje i postęp w opiece zdrowotnej, zwiększać stosunek jakości do ceny i zmniejszać presję, jaką systemy opieki zdrowotnej wywierają na globalne środowisko .

Szczyt Polityki Zielonej Opieki Zdrowotnej był śmiałym dialogiem regionalnym między wieloma zainteresowanymi stronami i miejmy nadzieję, że nastąpi głębsze zaangażowanie w zrównoważone zamówienia i inicjatywy zielonych szpitali, abyśmy mogli budować bardziej wydajne i odporne świadczenie usług opieki zdrowotnej, szczególnie w okresie po pandemii, w celu skuteczniejszego odbudowy.
W konferencji wzięło udział wielu ekspertów i instytucji, przedstawiciele Komisji Europejskiej, współpracownicy Ministerstwa Zdrowia, Ministerstwa Turystyki i Sportu, Ministerstwa Gospodarki i Zrównoważonego Rozwoju, Health Care without Harm Europe, Partnership for Health System Sustainability i Resilience (we współpracy z London School of Economics), Polską Federacją Szpitali, Dionne Kringos z Amsterdam UMC, EFPIA, Centrum Innowacji w Medycynie INOMED (Rumunia) oraz interesariuszami branży innowacyjnej medtech opieki zdrowotnej Philips, Microsoft, Confiva i Dedal. Kontynuacja Health Hub jako think tanku