Jako Dyrektor Departamentu Zrównoważonego Rozwoju i Bezpieczeństwa Polskiej Federacji Szpitali (PFSz), organizacji zrzeszającej łącznie ponad 500 placówek medycznych w Polsce, z zaniepokojeniem odnoszę się do artykułu opublikowanego na łamach „Rzeczpospolitej” na temat deficytu Narodowego Funduszu Zdrowia (NFZ). Sytuacja finansowa systemu ochrony zdrowia, z prognozowanym brakiem nawet 20 mld zł w 2025 roku, wymaga pilnych, technicznych i legislacyjnych interwencji, aby uniknąć dalszego pogorszenia funkcjonowania szpitali.
Konsekwencje deficytu są alarmujące
Artykuł słusznie podkreśla skalę problemu: oficjalne szacunki wskazują na deficyt NFZ w wysokości 14 mld zł w 2025 roku i aż 23 mld zł w 2026 roku, mimo zwiększonej dotacji budżetowej do 27,3 mld zł. To chroniczne niedofinansowanie wynika z rosnących kosztów operacyjnych, inflacji medycznej oraz niższych wpływów ze składek zdrowotnych. W PFSz obserwujemy, że deficyt kumulacyjny na lata 2025-2027 może przekroczyć 150 mld zł, co bezpośrednio obciąża szpitale długami sięgającymi już 8,8 mld zł.
Wykres deficytu NFZ na lata 2025-2026, ilustrujący skalę luki finansowej.
Źródło: for.org.pl
Konsekwencje tego deficytu są alarmujące dla zrównoważonego rozwoju i bezpieczeństwa pacjentów. Szpitale zmagają się z dłuższymi kolejkami (najdłuższymi od 12 lat), wstrzymywaniem przyjęć i rosnącymi zobowiązaniami, co zagraża ciągłości świadczeń. W naszym departamencie analizujemy, jak te braki wpływają na bezpieczeństwo – od opóźnień w procedurach po zwiększone ryzyko błędów operacyjnych. Bez zmian systemowych, placówki mogą być zmuszone do cięć w inwestycjach, co pogorszy efektywność i jakość opieki.
W PFSz proponujemy konkretne, techniczne rozwiązania, oparte na zmianach legislacyjnych i najlepszych praktykach, by zredukować koszty funkcjonowania szpitali i zwiększyć ich odporność. Po pierwsze, pilne jest uruchomienie reform w obszarze utylizacji odpadów klinicznych. Obecne przepisy, oparte na regionalizacji, generują niepotrzebne koszty – opłaty za odbiór i utylizację mogą wzrosnąć nawet o 800%, sięgając 10 zł za kg. PFSz apeluje do Ministerstwa Zdrowia o zniesienie regionalizacji i dopuszczenie alternatywnych metod unieszkodliwiania odpadów medycznych, co mogłoby obniżyć wydatki szpitali o 20-30%. Raport UOKiK wskazuje, że takie zmiany systemowe, w tym zaangażowanie samorządów w infrastrukturę, są niezbędne do redukcji kosztów i zwiększenia efektywności. Wprowadzenie nowej ustawy o odpadach klinicznych na 2025 r. pozwoliłoby na zrównoważone zarządzanie, minimalizując marnotrawstwo i obciążenie środowiska.
Kluczowe wdrożenie Value Based Procurement (VBP)
Po drugie, kluczowe jest wdrożenie Value Based Procurement (VBP) – modelu zakupów opartych na wartości, nie tylko na najniższej cenie. W polskim systemie opieki zdrowotnej VBP może zmniejszyć marnotrawstwo nawet o 15-20%, skupiając się na całkowitym koszcie opieki i rezultatach dla pacjentów. PFSz wydała GREENBOOK – przewodnik dla dyrektorów szpitali, ułatwiający implementację VBP, co spełnia wymogi zrównoważonego rozwoju. Legislacyjnie, proponujemy nowelizację ustawy o zamówieniach publicznych, by VBP stało się standardem w ochronie zdrowia, promując innowacyjne kontrakty i redukcję nieefektywnych wydatków.
Schemat Value Based Procurement w opiece zdrowotnej, ilustrujący korzyści dla systemu.
Źródło: hhs.nd.gov
Cyberbezpieczeństwo w ochronie zdrowia – większa świadomość i ochrona przed cyberatakami
Wreszcie, jako obszar podnoszący bezpieczeństwo, skupiamy się na cyberochronie szpitali, by obniżyć koszty i przestojów spowodowanych naruszeniami. W 2025 roku wykryto już niemal 1000 incydentów cyberataków na placówki medyczne, o 300 więcej niż rok wcześniej, ze średnim kosztem naruszenia sięgającym 10 mln USD. Ataki paraliżują szpitale, powodując utratę danych i zakłócenia pracy, co zwiększa wydatki operacyjne. PFSz rekomenduje zmiany legislacyjne w ustawie o krajowym systemie cyberbezpieczeństwa, w tym obowiązkowe audyty i szkolenia dla personelu medycznego. Inwestycje w narzędzia jak firewall i szyfrowanie danych mogą obniżyć ryzyko o 50%, minimalizując przestojów i koszty prawne.
Infografika cyberbezpieczeństwa w ochronie zdrowia, podkreślająca świadomość i ochronę przed atakami.
Źródło: ezdrowie.gov.pl
Podsumowanie komentarza do artykułu pt. „NFZ na skraju bankructwa. Podobno brakuje 20 mld zł”
Te propozycje, oparte na analizach PFSz i współpracy z ekspertami, mogą realnie wesprzeć system, redukując koszty o miliardy złotych rocznie. Zapraszam dyrektorów szpitali, decydentów i partnerów do dialogu – kontakt poprzez michal.dybowski@pfsz.org oraz biuro@pfsz.org. Wspólnie zbudujemy zrównoważony i bezpieczny system opieki zdrowotnej w Polsce.
Kontakt dla mediów:
Michał P. Dybowski
(+48) 699 710 477
Facebook PFSz
Inne artykuły
12 października, 2025
Tagi
