Polska Federacja Szpitali prezentuje PFSz-System – propozycję reform w polskim systemie ochrony zdrowia. Celem pracy jest przedstawienie stanowiska Federacji w stosunku do najbardziej priorytetowych zmian.

Przygotowując projekt reformy, za cel postawione zostało osiągnięcie jak najwyższej jakości leczenia według zasad opieki opartej na wartościach VBHC (Value-Based Healthcare).

W przedstawionym programie kluczową rolę odgrywa wizja Polskiej Federacji Szpitali:

Zintegrowany system ochrony zdrowia ponad podziałami

Aby poprawnie zdiagnozować priorytety systemu, praca została rozpoczęta od analizy zarówno najistotniejszych obecnie problemów, jak i negatywnych trendów, którym należy przeciwdziałać. Należą do nich:

• niski stan zdrowia Polaków widoczny w międzynarodowych rankingach i średniej przewidywanej długości życia,
• niewystarczające środki finansowe przeznaczane na ochronę zdrowia w stosunku do innych państw,
• niedobory kadrowe,
• średnia efektywność zainwestowanych funduszy.

Niewydolność systemu została najlepiej zobrazowana podczas pandemii SARS COVID-19, kiedy to Polska ze względu na gwałtowny skok zgonów oddaliła się od średniej unijnej pod względem przewidywanej długości życia.

Umiarkowanym optymizmem napełnia rosnąca liczba absolwentów kierunków lekarskich i lepsze finansowanie sektora. Warto jednak zwrócić uwagę, że nawet osiągnięcie poziomu finansowania publicznej ochrony zdrowia na poziomie 7% PKB umiejscowiłoby Polskę zaledwie wśród krajów o średnim poziomie finansowania. Również poprawa dostępności jednej grupy personelu medycznego nie jest wystarczająca, by zagwarantować dobre funkcjonowanie całego systemu ochrony zdrowia. Dobrze obrazuje to przykład Grecji, posiadającej największą liczbę lekarzy per capita wśród krajów OECD, a osiągającej jedynie mierne rezultaty zdrowotne.

Szczególnym problemem wydaje się niski wynik w rankingu efektywności wydawanych środków. To z kolei wskazuje na konieczność głębokich zmian organizacyjnych systemu.

Wobec powyższej sytuacji PFSz rekomenduje:

• kontynuowanie zwiększania finansowania ochrony zdrowia,
• inwestycje w kształcenie pozostałych zawodów medycznych i wzrost ich zakresu kompetencji, w tym rozwój opieki farmaceutycznej,
• zaangażowanie personelu niemedycznego poprzez wprowadzenie odpowiednich norm prawnych i mechanizmów finansowania,
• wprowadzenie modeli finansowania opartych o wartość wytworzoną dla pacjenta,
• rozwój opieki koordynowanej,
• edukację pacjenta i zaangażowanie go w proces leczenia,
• rozwój dostępu do danych medycznych,
• zaadresowanie środowiskowych czynników zdrowotnych,
• zaadresowanie konfliktów między MZ a częścią kadr medycznych,
• reformę opieki psychiatrycznej i rozwinięcie wsparcia psychologicznego również dla pracowników ochrony zdrowia.

Najważniejszym elementem reorganizacji systemu byłoby stworzenie organizacji koordynowanej ochrony zdrowia, które umożliwiłyby kompleksową opiekę nad pacjentem. To doprowadzi do podniesienia wyników zdrowotnych, satysfakcji osiąganej przez pacjenta i poprawy wyników finansowych.

Programy koordynacji pojawiają się już w Polsce dla wyspecjalizowanych grup pacjentów. Proponowany proces reform zakłada ich rozwój poprzez integrację poziomą i pionową.

Szerokie programy koordynowanej opieki pozwolą na rozwój nowych mechanizmów refundacyjnych, w których ośrodki będą otrzymywały fundusze w oparciu o wartość wytworzoną dla pacjentów.

Reformy zakładają też dążenie Ministerstwa Zdrowia do adresowania czynników środowiskowych i motywowania pacjentów do zachowań prozdrowotnych jako najskuteczniejszej inwestycji w zdrowie populacji.

Propozycje PFSz-System oparte są na ocenie międzynarodowych doświadczeń wprowadzania innowacji w ochronie zdrowia. Patrząc na zewnątrz i adaptując najlepsze wzorce, możemy poprawić jakość opieki w Polsce. Przykładem tego mogą być inne kraje, w których zmiany zostały już zaadaptowane:

• Singapur demonstruje system skupiony na osiąganiu efektów jak najniższym kosztem. Jest przykładem upodmiotowienia pacjentów jako osób odpowiedzialnych za swój stan zdrowia i decyzyjnych w kształtowaniu systemu. Przedstawia również pozytywny wpływ inwestycji w środowisko na zdrowie.
• Australia jest przykładem kraju, który stworzył strategię inwestycji w rozwijanie ochrony zdrowia opartej na wartości.
• Izrael ukazuje wykorzystanie potencjału rozwiązań informatycznych w sektorze ochrony zdrowia.
• Stany Zjednoczone są krajem o ogromnej dywersyfikacji w organizacji ochrony zdrowia. Dzięki temu umożliwiają wiarygodne porównywanie skuteczności stosowanych rozwiązań.
• Holandia wyróżnia się na tle państw europejskich zarówno wysoką jakością, jak i efektywnością organizacji ochrony zdrowia. Przypisuje się to skupieniu na tańszych i szybszych interwencjach na wczesnym etapie procesu leczenia.
• Dania zreformowała model lecznictwa szpitalnego. W aktywny sposób wprowadza innowacje telemedyczne, a także inwestuje w profilaktykę.
• Czechy to kraj o podobnych uwarunkowaniach początkowych jak Polska, który dzięki konsekwentnej strategii wprowadzania zmian odskoczył od poziomu krajów postsocjalistycznych i zbliża się do europejskiej czołówki.

We wszystkich wymienionych państwach obecne są również modele opieki koordynowanej, które stają się globalnym standardem wysokiej jakości ochrony zdrowia. Ewolucja metod leczenia przeżywa rozkwit, jaki wcześniej przeżywały inne dziedziny gospodarki. Podobnie jak płodozmian, a później stosowanie maszyn rozwinęło rolnictwo, tak również ochrona zdrowia, aby się rozwijać, musi wdrażać nowoczesne rozwiązania technologiczne i organizacyjne.

Opracowanie: Jakub Dąbrowski