“13. Jesienna Konferencja Programowa była miejscem dyskusji, wymiany poglądów, ale przede wszystkim służyła promocji dobrych praktyk polskich szpitali i dla polskich szpitali…. bo zdrowie jest absolutnie najważniejsze” – tak podsumował wydarzenie prof. Jarosław J. Fedorowski, Prezes Polskiej Federacji Szpitali.

Dynamikę i wagę tegorocznego spotkania widać było już podczas trójstronnej sesji otwarcia, na której spotkali się przedstawiciele rządu, managerów szpitali i związków zawodowych kadry medycznej. Na styku różnych potrzeb i oczekiwań pojawiły się nie tylko oczywiste napięcia, ale też istotne deklaracje. W czasie 1,5-godzinnej, żywej dyskusji mówiono, m.in. o problemach i wyzwaniach, takich jak:

• płatność za nadwykonania,
• sposób budżetowania i rozliczania placówek z NFZ,
• konieczność wsparcia lekarzy etatowych w państwowych placówkach medycznych,
• pozapłacowe oczekiwania kadry medycznej, w tym m.in. możliwości świadczenia usług w oparciu o nowoczesne osiągnięcia technologiczne i naukowe w sektorze opieki zdrowotnej,
• jakość kształcenia na uczelniach wyższych, w tym także uruchomienie kierunków medycznych na uczelniach technicznych i konieczność ich większej kontroli,
• praca i efekty (a raczej brak efektów) pracy zespołu trójstronnego,
• wieloetatowości i płace pielęgniarek i położnych,
• kwalifikacje pielęgniarek i położnych i możliwości ich wykorzystywania.

 

Trójstronna sesja otwarcia w rzeczywistości była czterostronnym spotkaniem, a interesy pacjentów reprezentował Rzecznik Praw Pacjenta – minister Bartłomiej Chmielowiec. Poruszając kwestię pilnych wyzwań sektora opieki zdrowotnej, podkreślał on konieczność zapewnienia pacjentom możliwości uzyskania w pełni bezpiecznego świadczenia medycznego . Pokazał też, jak wiele jest jeszcze do zrobienia – Współczynnik zgonów możliwych do uniknięcia jest u nas nawet 3-krotnie wyższy niż w krajach Europy Zachodniej – podkreślił Bartłomiej Chmielowiec. – W mojej ocenie Pani minister i całe ministerstwo prawidłowo zdefiniowały sektory, w których długookresowa poprawa spowoduje najwyższe korzyści dla pacjentów. Te obszary to onkologia, kardiologia, kwestia edukacji zdrowotnej, profilaktyki i bezpieczeństwa.

Rzecznik mówił także o oczekiwaniach pacjentów skupionych na dostępie do wysokospecjalistycznych świadczeń medycznych jak najbliżej miejsca zamieszkania, co obecnie nie jest w pełni zaspokojone.

Tymczasem Wiceprezes NFZ, Marek Augustyn mówił o deficycie, wydatkach i swoich marzeniach stworzenia stabilnego, opartego na faktach i realiach systemu planowania finansowego, który co roku będzie udawało się zrealizować.

Jak stwierdzili prowadzący: “Nie była to łatwa sesja otwarcia”. Jednak oddała ducha Jesiennej Konferencji Programowej, która właśnie ma być miejscem konstruktywnej wymiany poglądów, poruszania ważkich i tych najtrudniejszych tematów, aby miały one szansę wybrzmieć głośno i nie znikły w tłumie codziennych zajęć. Te konstruktywne rozmowy, jednakowoż dynamiczne, jak i czasem mocno impulsywne to też wyraz dialogu między podziałami, którego celem jest osiągnięcie kompromisu, na końcu którego jest lepsza organizacja placówek medycznych i coraz wyższy poziom usług.

Po tej sesji marzeń nastąpił cykl inspiracji, gdzie uczestnicy mieli dostęp do nowinek z zakresu cyberbezpieczeństwa, a także robotyzacji i cyfryzacji placówek medycznych.

Technologia w służbie szpitali

W tym roku wiele miejsca poświęcono cyfryzacji, robotyzacji i możliwościom wykorzystania AI w placówkach opieki medycznej. Blok otworzyło wystąpienie Ligii Kornowskiej, dyrektor zarządzającej PFSz, która mówiła o ostatnich działaniach podejmowanych w szeregach PFSz, m.in. za pośrednictwem, Koalicji AI i Koalicji w Zdrowiu, która zrzesza obecnie ok. 150 instytucji i przedsiębiorstw. Dyrektor PFSz podkreślała, że cyfryzacja w polskich placówkach mocno przyspieszyła w ostatnim czasie właśnie ze względu na możliwości dofinansowania ze środków unijnych. Wymieniła takie działania, jak:

• spotkania w centrum eZdrowia i rozmowy o tym, jak optymalnie wdrażać nowe technologie, aby było to w najwyższym stopniu bezpieczne,
• uczestnictwo w Podkomisji Łączonej Cyfryzacji i Ochrony Zdrowia, gdzie na spotkaniach rozmawiano, m.in. o etyce lekarskiej (w tym o konieczności każdorazowego uzyskania zgody pacjenta na wykorzystanie AI w badaniach),
• AI Act – uczestnictwo PFSz w tworzeniu dokumentu,
• udział w konsultacjach w zakresie wykorzystywania danych osobowych,
• organizacja i udział w konferencjach,

 

Ligia Kornowska wspomniała i zaprosiła także na najbliższe konferencje organizowane przez Polską Federację Szpitali, a także wspominała o uczestnictwie PFSz w przedsięwzięciach Green Hospitals.

 

Temat rewolucyjnego wpływu AI, cyber i no-code na całą branżę ochrony zdrowia podjęli następnie przedstawiciele Deloitte – Władysław Mizia, Amadeusz Andrzejewski oraz Tomasz Zamojtel z firmy Amazon Web Services (AWS). Omówili oni 3 ciekawe kwestie z punktu widzenia managerów zarządzających placówkami medycznymi, tj.:

• AI dla szpitali – rozwiązania mocno propagowane obecnie na terenie Polski, które już znalazły uznanie na rynkach zagranicznych,
• zastosowanie technologii klasy no-code. która w prosty sposób pozwala zinformatyzować procesy,
• cyber z punktu widzenia doświadczeń AWS.

Prelegenci skrótowo omówili innowacyjne rozwiązanie, które umożliwia i usprawnia pracę na potężnych bazach danych z dokumentacji medycznych. Funkcjonalność narzędzia wynika z możliwości kontaktu z przekazaną dokumentacją w języku naturalnym, czyli np. uzyskania odpowiedzi na pytania, co jest w danych zbiorach. Przyspiesza to pracę zespołu medycznego i wpływa na proces diagnostyczny.

Innym rozwiązaniem omawianym podczas wystąpienia był Cyfrowy Asystent, którego zadaniem jest prowadzenie wstępnej rozmowy z pacjentem w zakresie omówienia wizyty, przekazania wskazówek na jej temat, umawiania kolejnych spotkań z lekarzem lub wizyt u innego specjalisty.

Celami innych narzędzi cyfrowych są::

• optymalizacja pracy zespołu medycznego,
• wirtualny nabór na SOR,
• analiza podstawowych objawów zanim pacjent trafi na SOR,
• obsługa kolejki pacjentów,
• zdalne monitorowanie pacjentów,
• zarządzanie blokiem operacyjnym,
• integracja różnych systemów wykorzystywanych w danej placówce,
• zarządzanie kampaniami marketingowymi,
• usługi teleinformacyjne.

Omawiając obszar cyberbezpieczeństwa, prelegenci odnieśli się też do wpływu, jaki na placówki medyczne ma nowelizacja dyrektywy NIS 2, w tym na polu: zarządzania ryzykiem w jednostkach medycznych, zapewnienia ciągłość działania, ale też odpowiedzialności stanowiskowej i finansowej managerów szpitali za kwestie cyberbezpieczeństwa. Wśród największych wyzwań, przed którymi stoi obecnie sektor ochrony zdrowia, prelegenci wymienili, m.in:

• brak standaryzacji,
• starzejąca się technologia,
• połączone systemy, co zwiększa ryzyko ataku,
• niekontrolowany dostęp do danych wrażliwych,
• brak zasobów kadrowych, głównie w działach IT,
• brak szkoleń pracowników administracyjnych.

Przedstawiciel Amazon Web Services zwrócił uwagę na niewykorzystanie danych generowanych przez sektory ochrony zdrowia do rozwoju AI, co prowadzi do marnowania potencjału, jaki ma sztuczna inteligencja.

Temat innowacji dla sektora ochrony zdrowia kontynuował Jacek Piechota – przedstawiciel firmy Baxter, która 3 lata temu rozszerzyła swoje produkty farmaceutyczne o rozwiązania robotyczne i cyfrowe. Szczególnym zainteresowaniem cieszyło się zaawansowane łóżko operacyjne w pełni zintegrowane z systemem daVinci. Implementacja takiego rozwiązania skraca czas operacji średnio o 15 minut. Innym, ciekawym prezentowanym narzędziem firmy BAXTER była bezdotykowa przeglądarka zdjęć i dokumentacji zapewniająca pełną sterylność podczas zabiegów i operacji. Wystąpienie przedstawiciela firmy BAXTER zamknęło pierwszy blok cyber i AI.

NIS 2 – nie taki diabeł straszny….

Temat cyber security nie uleciał jednak na długo. Po 1,5 godzinie poświęconej zielonym szpitalom temat bezpieczeństwa powrócił za sprawą wystąpienia Marka Graczyka z firmy Eskom, który poruszył temat informatyzacji szpitali w kontekście dyrektywy NIS 2. – Nie będę dzisiaj Państwa straszył – podkreślał prelegent. – NIS 2 jest to naprawdę dyrektywa, którą bez obaw możecie wdrożyć w swoich placówkach.

Marek Graczyk już na wstępie odpowiedział na trzy pytania, które najczęściej słyszy od managerów jednostek medycznych:

• Czy mnie to dotyczy? Oczywiście, że tak.
• Czy da się tego uniknąć? Oczywiście, że nie.
• Ile czasu nam zostało? 7-8 miesięcy.

Przedstawiciel Eskom podał jednak mocne argumenty za zasadnością i koniecznością wprowadzenia w życie – i to jak najszybszego – dyrektywy NIS 2. Matematyka nie kłamie, a liczby bywają brutalne. Ponad 1430 ataków tygodniowo dokonywanych jest na polskie systemy informatyczne, z czego gro dotyczy właśnie jednostek sektora ochrony zdrowia.

Prelegent mówił też o najważniejszym – jego zdaniem – zapisie w dyrektywie NIS 2, czyli paragrafie 21, który jasno określa obowiązki ciążące na placówkach opieki medycznej, czyli konieczności:

• analizy ryzyka,
• opracowania zarządzania kryzysem,
• utrzymania ciągłości działania,
• zachowania bezpieczeństwa łańcucha dostaw,
• utrzymania infrastruktury informatycznej,
• utrzymania cyberhigieny, rozumianej jako stałe budowanie świadomości pracowników poprzez szkolenia, testy, bieżące audyty weryfikujące wiedzę i działanie kadr placówki, co ustawodawca uznał za kluczowe dla utrzymania bezpieczeństwa.

NIS 2 trzeba odczarować – podkreśla prelegent. – Bo nie jest to regulacja, która wnosi wymagania oderwane od rzeczywistości

Należy tylko pamiętać, żeby działania wykonane były w odpowiedniej kolejności, a punktem wyjścia powinna być autoanaliza obecnego poziomu cyberbezpieczeństwa w placówce, wzmocniona następnie profesjonalnym audytem i oceną firmy zewnętrznej. Kolejnym krokiem jest AUDYT ZEROWY – pogłębiona,  niezwykle szczegółowa diagnoza cyber security.

W tym odczarowaniu NIS 2 pomogli inni prelegenci, występujący zaraz po przedstawicielu firmy Eskom. Byli to Piotr Rajski, przedstawiciel sieci szpitali prywatnych Nu-Med i Adam Pośpiech z firmy Oracle, którzy wyszli z tematem: Czy chmura może pomóc w zapewnieniu cyberbezpieczeństwa w ramach dyrektywy NIS 2? na przykładzie wdrożenia Grupy Nu-Med.

Już na wstępie panowie prosili o zapamiętanie trzech istotnych rzeczy: sensowne koszty, bezpieczeństwo i sprzedanie ESG do chmury. Adam Pośpiech dla spotęgowania argumentacji Marka Graczyka podał astronomiczną kwotę ponad 8 bilionów dolarów, którą globalnie wydaje się na usuwanie konsekwencji cyber ataków, aż 560 mln osób zostało dotkniętych tylko jednym atakiem na firmę Ticketmaster, a średni koszt takiego ataku w Europie sięga 1,4 mln dolarów.

W obliczu tych danych, dynamicznie zmieniającej się rzeczywistości, w tym rozwoju technologii i AI, rozszerzenie NIS 2 stało się absolutną koniecznością. Istotną częścią dyrektywy jest kontrola i utrzymanie łańcucha dostaw, a także odpowiedzialność finansowa osób zarządzających za procesy zachodzące w jednostkach.

Adam Pośpiech wskazał na newralgiczne miejsca, które obecnie są priorytetowe do naprawy, w tym: zasoby kadrowe i ich dostęp do danych wrażliwych, niedostosowana infrastruktura i brak inwestycji w cyberbezpieczeństwo.

Przechodząc do kolejnego aspektu wystąpienia, Adam Pośpiech wskazał obszary, w których chmura Oracle może wspierać działalność placówek medycznych:

• niższe koszty użytkowania (uwolnienie wolnych środków),
• możliwość realizacji wydatków zarówno jako inwestycyjne, jak i na działalność bieżącą,
• aspekt organizacyjny w formie dostępu do pełnego supportu 24/7 h,
• bezpieczeństwo zapewnione przez dostarczyciela, który przeznacza kolosalne sumy na cyber security.

Nic jednak nie przekonuje lepiej niż doświadczenie tych, którzy proces ten mają już za sobą. Wątpiących przeciągał na stronę Piotr Rajski, przedstawiciel sieci prywatnych szpitali Nu-Med. Początkowo jego wypowiedź mogła przerazić, gdyż przedstwiciel stwierdził, że do całego procesu przygotowywali się 2 lata, analizując stan bezpieczeństwa i rozważając różne modele cyber security, kolejne 1,5 roku zajęło im zbieranie ofert dostawcy rozwiązań chmurowych oraz dalsze symulacje różnych modeli cyberbezpieczeństwa. Technologia chmurowa okazała się najlepszym wyborem ze względu na:

• niskie koszty implementacji,
• stabilność systemów,
• możliwość zaplanowania poszczególnych działań podparta mocno udokumentowanymi działaniami platformy supportującej.

Kluczowe korzyści, które firma Nu-Med widzi po roku od wdrożenia rozwiązania chmurowego to:

• stabilny, pewny i funkcjonujący nieprzerwanie system,
• utrzymanie stanu kadrowego w dziale IT,
• relatywnie niskie, roczne koszty utrzymania systemu,
• pełne wykorzystanie zasobów,
• błyskawiczne skalowalność systemu,
• możliwość zaprogramowania długookresowych kosztów na utrzymanie i wykorzystanie systemów chmurowych