1. Jak przekonać szpitale do poddania się akredytacji oraz wdrożenia standardów zwiększających poziom bezpieczeństwa w szpitalach?

Najprościej poprzez zachęty finansowe, przy tym nie tylko poprzez zwiększenie wartości ryczałtu czy stawki kapitacyjnej, ale również przez budowanie kultury jakości i standaryzowanie procesów, które w ostatecznym rozrachunku pozwalają ograniczyć koszty i tak zorganizować pracę placówki, aby była przyjazną dla personelu medycznego i w konsekwencji dla pacjentów.
Zawsze warto pamiętać, że dobrze zorganizowany zespół, pracujący w przyjaznych warunkach i atmosferze sprzyja stabilności i dobrej komunikacji również z pacjentem. Standardy akredytacyjne pozwalają na identyfikacje zjawisk, których być może bez wskazówek zawartych w standardach nie dostrzeglibyśmy. Jeśli zaczniemy postrzegać standardy akredytacyjne jako narzędzie do przeprowadzenia korzystnych zmian w organizacji, to ostatecznie wszyscy na tym skorzystają.

2. Jakie są największe wyzwania związane z jakością w polskich placówkach medycznych, które aspekty wypadają najsłabiej? Co stanowi największe wyzwania w monitorowaniu jakości opieki zdrowotnej w Polsce?

Obecnie, najważniejszym wyzwaniem jest wdrożenie aktów wykonawczych do ustawy o jakości i bezpieczeństwie pacjenta. Według mojej wiedzy już w październiku 2023 r. projekty aktów wykonawczych do ustawy w zakresie akredytacji były już gotowe, tymczasem mamy kwiecień 2024 r., a na stronach Rządowego Centrum Legislacji są 3 projekty odnoszące się do procedury akredytacyjnej, wynagrodzenia wizytatorów, koordynatorów oraz członków Rady Akredytacyjnej, przy tym ostatnie dwa są projektami od 15 lutego 2024 r. i konsultacje publiczne tych aktów dawno już się zakończyły. Jak się okazuje, obecnie wyzwaniem dla jakości jest przygotowanie aktów wykonawczych umożliwiających wdrożenie ustawy o jakości i bezpieczeństwie pacjenta.

Ponadto, najważniejszą kwestią jest przygotowanie standardów akredytacyjnych, które umożliwią składanie wniosków o akredytacje. Ustawa akredytacji, wobec wejścia w życie ustawy o jakości została uchylona, a tym samym wydane w formie obwieszczenia standardy akredytacyjne przestały obowiązywać. Obecnie, wobec istotnych zmian legislacyjnych należy przygotować nowe standardy, najpewniej na bazie dotychczasowych jednak nowych, zarówno w sensie formalnym,
jak i merytorycznym uwzględniających zmiany związane z rozwojem systemu opieki zdrowotnej.

To oczywiście podstawowe zagadnienia, jednak w perspektywie długofalowej najważniejszym wyzwaniem dla systemu jakości jest budowanie kultury jakości.

To między innymi wyjaśnianie uczestnikom systemu, dlaczego zbieranie informacji o zdarzeniach niepożądanych i ich analiza jest tak ważna w procesie podnoszenia jakości świadczeń w naszych szpitalach i innych placówkach opieki zdrowotnej. W trakcie różnego rodzaju spotkań, w których mam okazję uczestniczyć, odnoszę wrażenie, że pojęcie „zdarzenie niepożądane” wiąże się z tylko z odpowiedzialnością karną i napiętnowaniem personelu medycznego. Tymczasem katalog zdarzeń niepożądanych jest szeroki, nie zawsze wiąże się z błędami, a nawet jeśli tak, to ich analiza, nawet w formule anonimowej ma niezwykły walor umożliwiający identyfikowanie problemów w danym podmiocie i wprowadzanie zmian organizacyjnych pozwalających na ich ograniczanie. To się wiąże z szeroko pojętą poprawą bezpieczeństwa pacjentów w naszych szpitalach. Niestety brak zrozumienia wartości analizowania tych danych powoduje lęk środowiska medycznego i trudności we wdrożeniu rzetelnego systemu pozyskiwania tych danych. To jest duże wyzwanie i praca wszystkich osób pracujących na rzecz jakości w ochronie zdrowia.

3. Kiedy można się spodziewać opublikowania ostatecznej wersji aktów wykonawczych
   do wskaźników jakości w ochronie zdrowia?

Trudno powiedzieć. Pozostaje cały czas w kontakcie z resortem zdrowia, nie mam jednak wpływu na ich przygotowanie i publikacje..

4. Jak poprawić komunikację pomiędzy pacjentem a personelem medycznym w szpitalach,
   aby zwiększyć satysfakcję ze świadczonych usług?

Oczywiście najważniejszy jest proces kształcenia i przekazywanie pozytywnych wzorców przez nauczycieli, mentorów i wszystkich osób, które wdrażają nowe osoby w pracę z pacjentami. Personel medyczny, pracujący, zarządzający placówkami, te wszystkie osoby dają przykład właściwego postępowania. Empatia i umiejętności pracy z ludźmi to przede wszystkim nauka i obserwacja mistrzów.

Jednym z narzędzi wykorzystywanych przy ocenie procesu komunikacji jest analiza wskaźników konsumenckich, poprzez ankietowanie pacjentów. To jest bardzo ważny sygnał dla zarządzających, jakie problemy występują w tym obszarze. W takiej sytuacji, w ramach anonimowych ankiet, pacjenci mają możliwość wyrażenia swojej opinii o jakości komunikacji z personelem.

Obecnie Centrum Monitorowania Jakości w Ochronie Zdrowia prowadzi pilotaż systemu ankietowania w szpitalach – PASAT IKP, w której testujemy ankietę przygotowaną przez zespół powołany przez Ministra Zdrowia Zarządzeniem z dnia 4 września 2023 r. w sprawie powołania Zespołu do opracowania rekomendacji w zakresie wskaźników jakości opieki zdrowotnej (Dz. Urz. Min. Zdrow. poz. 77.). W ramach pilotażu chcielibyśmy wysłuchać opinii szpitali w nim uczestniczących odnośnie przydatności tej ankiety. Zapraszamy wszystkich chętnych do udziału w pilotażu, który jest bezpłatny.

5. Jakie plany na najbliższy rok ma Centrum Monitorowania Jakości w Ochronie Zdrowia w kontekście poprawy jakości i bezpieczeństwa w polskim systemie ochrony zdrowia?

Oczywiście oprócz realizacji naszych podstawowych zadań, a więc akredytacji i analizy wskaźników jakości, zamierzamy dodatkowo rozwinąć się także w zakresie szkoleń i edukacji. Chcemy wystąpić z szerszą ofertą dla podmiotów leczniczych po wdrożeniu ustawy o jakości. Do 30 czerwca 2024 r. szpitale i wszystkie inne placówki opieki zdrowotnej są zobowiązane do utworzenia wewnętrznego systemu jakości bezpieczeństwa i chcemy mieć dla nich ofertę edukacyjną w tym zakresie.
Chcemy również rozwijać nasze projekty typu PASAT Open i ankietowanie. Tu też wchodzą nowe zobowiązania w związku z wejściem ustawy o jakości i od 1 stycznia wszystkie podmioty lecznicze są zobligowane do prowadzenia ankietyzacji w ramach wewnętrznego systemu monitorowania jakości w placówce medycznej.

Mamy też trochę wyzwań organizacyjnych. Kilka dni temu uruchomiliśmy naszą nową stronę internetową www.cmj.gov.pl, która mam nadzieję, w przyjazny sposób poprowadzi Państwa po systemie akredytacji i naszej ofercie. Poza tym przechodzimy całkowicie na system elektronicznej dokumentacji i EZD RP.

6. Jednym z postulatów Ekspertów Koalicji na rzecz Bezpieczeństwa Szpitali jest wdrożenie elektronicznego rejestru zdarzeń niepożądanych w szpitalach, czy jest to możliwe?

Tak, ale wymaga to wiele pracy i zaangażowania w sferze zmiany mentalności uczestników systemu opieki zdrowotnej po stronie wszystkich osób, którym zależy na jakości w opiece zdrowotnej. Wewnętrzny system jakości i bezpieczeństwa wymagany przez ustawodawcę w ustawie o jakości
to dopiero pierwszy krok, który mam nadzieję, da podmiotom leczniczym impuls do rozpoczęcia analiz w tym zakresie.

—————————

Koalicja na rzecz Bezpieczeństwa Szpitali została zawiązana w 2021 roku, a głównym jej celem jest zwiększanie bezpieczeństwa pracowników ochrony zdrowia w miejscu pracy, m.in. poprzez promowanie i zachęcanie szpitali do korzystania z bezpiecznego sprzętu medycznego. Głównym projektem Koalicji jest program „Bezpieczny szpital to bezpieczny pacjent”, do którego przyłączają się placówki medyczne, przestrzegające zaleceń w niej zawartych. Patronat nad projektem objęły: Narodowy Fundusz Zdrowia, Rzecznik Praw Pacjenta, Naczelna Izba Pielęgniarek i Położnych, Główny Inspektorat Sanitarny, Polska Federacja Szpitali, Naczelna Izba Lekarska, Polskie Stowarzyszenie Pielęgniarek Epidemiologicznych, Polskie Towarzystwo Pielęgniarek Anestezjologicznych i Intensywnej Opieki, Polskie Towarzystwo Epidemiologów i Lekarzy Chorób Zakaźnych, Polski Klub Dostępu Naczyniowego, Stowarzyszenie Higieny Lecznictwa, Ogólnopolskie Stowarzyszenie Szpitali Prywatnych, Polskie Towarzystwo Farmaceutyczne, Naczelna Izba Aptekarska, Europejskie Stowarzyszenie Czyste Leczenie, Stowarzyszenie Zdrowych Miast Polskich, Krajowa Izba Diagnostów Laboratoryjnych, Polskie Towarzystwo Mikrobiologów, Polskie Towarzystwo Pielęgniarskie, Ogólnopolski Związek Zawodowy Lekarzy, Instytut Praw Pacjenta i Edukacji Zdrowotnej oraz Polskie Towarzystwo Pielęgniarstwa Infuzyjnego.