Zmiany systemowe w sektorze szpitalnictwa są konieczne. Zarząd Polskiej Federacji Szpitali wielokrotnie zwracał uwagę na fakt, że nadszedł moment, w którym nie można już pozwolić sobie na dalsze unikanie problemów i wyzwań, jakie niesie ze sobą organizacja i finansowanie opieki zdrowotnej w naszym kraju. Rząd właśnie ogłosił projekt prac legislacyjnych nad nowelizacją dwóch ustaw. Czy możemy być zadowoleni?

Cele zmian

Zgodnie z informacjami na stronie rządowej konieczne jest wzmocnienie systemu szpitalnego przez konsolidację zasobów oraz racjonalizację kosztów po stronie podmiotów leczniczych, a także wzmocnienie nadzoru podmiotów tworzących nad programami restrukturyzacyjnymi. Nadrzędnym celem zmian jest osiągnięcie korzyści dla pacjenta wynikających z dobrze działającego systemu lecznictwa szpitalnego przez:

• dopasowanie tego systemu do struktury demograficznej i rzeczywistych potrzeb zdrowotnych ludności,
• koncentrację świadczeń i profilowanie szpitali,
• usieciowienie w zakresie realizowanych profili świadczeń.

W związku z tymi założeniami w wykazie prac legislacyjnych rządu opublikowano informację o projekcie nowelizacji ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych oraz ustawy o działalności leczniczej (numer projektu UD71).

Czego możemy się spodziewać?

Propozycje rządu

 Projekt przewiduje:

1. reformę struktury oraz zasad kwalifikacji do systemu podstawowego szpitalnego zabezpieczenia świadczeń opieki zdrowotnej (PSZ);
   
2. wdrożenie rozwiązań umożliwiających konsolidację podmiotów leczniczych oraz wzmocnienie nadzoru podmiotów tworzących nad tworzeniem i realizacją programów restrukturyzacyjnych.

Reforma struktury oraz zasad kwalifikacji do systemu podstawowego szpitalnego zabezpieczenia świadczeń opieki zdrowotnej

Zarząd PFSz wielokrotnie zwracał uwagę nie tylko na niedofinansowanie sektora opieki zdrowotnej, ale także na średnią efektywność wydatkowania przyznanych środków przez placówki medyczne. Zapowiedziany przez rząd zakres prac legislacyjnych częściowo odnosi się do tego problemu. 

Zgodnie z zapowiedzią zmiany  mają być dopiero podstawą do działań na rzecz racjonalizacji piramidy opieki zdrowotnej  przez przesunięcie niektórych świadczeń zdrowotnych na niższe poziomy opieki (np. opieka ambulatoryjna, rehabilitacja), także w ramach funkcjonowania podmiotów szpitalnych, a także zmianę zakresu i struktury świadczeń zdrowotnych udzielanych przez podmioty szpitalne. Zgodnie z wykazem, uporządkowanie struktury świadczeniodawców oraz wprowadzenie mechanizmów stymulujących integrację i koordynację świadczeń szpitalnych, powinno przyczynić się do ograniczenia dublowania oferowanych świadczeń i eliminację konieczności utrzymywania w części szpitali wykwalifikowanego personelu medycznego. Co ważne, zmiany proponowane w zakresie zasad kwalifikacji do PSZ nie będą miały wpływu na funkcjonowanie w tym systemie szpitali aktualnie w nim działających, których okres kwalifikacji do PSZ upływa z dniem 30 czerwca 2027 r.

Co dokładnie proponuje rząd?

1. zamiast definiowania i wyodrębniania poziomów PSZ, kwalifikowanie wszystkich świadczeniodawców mających przynajmniej jeden tzw. profil kwalifikujący realizowany na podstawie umowy z NFZ, której okres trwania wynosi co najmniej 2 ostatnie pełne lata kalendarzowe, w trybie pełnej hospitalizacji (z pewnymi zastrzeżeniami dotyczącymi określonych profili świadczeń);
   
2. uproszczenie i złagodzenie zasad regulujących udzielanie przez świadczeniodawców w ramach PSZ dodatkowych rodzajów świadczeń, m.in. realizowanych w ramach szpitalnego oddziału ratunkowego albo izby przyjęć oraz z zakresu chemioterapii lub chemioterapii – leczenie jednego dnia;
   
3. wprowadzenie możliwości, na wniosek świadczeniodawcy, dokonania w umowie o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej w ramach PSZ zmiany polegającej na zastąpieniu określonych profili kwalifikujących odpowiadającymi im profilami świadczeń realizowanymi w trybie hospitalizacji planowej albo leczenia jednego dnia, za zgodą Prezesa NFZ;
   
4. umożliwienie wszystkim świadczeniodawcom realizującym w ramach PSZ określony profil świadczeń, który nie zostałby objęty kwalifikacją na nowych zasadach, kontynuację udzielania świadczeń w ramach takiego profilu w trybie hospitalizacji planowej albo leczenia jednego dnia, na okres obowiązywania kolejnego wykazu świadczeniodawców zakwalifikowanych do PSZ. 

Możliwość tworzenia i prowadzenia samodzielnych publicznych zakładów opieki zdrowotnej przez związki jednostek samorządu terytorialnego jako podmioty tworzące

Zgodnie z wykazem, dzięki temu rozwiązaniu jednostki samorządu będą mogły łączyć samodzielne publiczne zakłady opieki zdrowotnej, przez co będą mogły powstać bardziej efektywne, większe podmioty lecznicze. Ponadto, projekt wprowadza szczegółowe regulacje dotyczące tworzenia i zatwierdzania programów naprawczych tworzonych przez samodzielne publiczne zakłady opieki zdrowotnej, w których wystąpiła strata netto. Sporządzenie programu poprzedzać mają analizy efektywności funkcjonowania i zarządzania, ekonomiczne, jakościowe, operacyjne, działalności leczniczej oraz działalności poszczególnych komórek organizacyjnych.

Ponadto program naprawczy będzie zawierał co najmniej:

1. ocenę podmiotu w zakresie dostosowania jego działalności do regionalnych i krajowych potrzeb zdrowotnych, a w przypadku, gdy działalność podmiotu jest niedostosowana do regionalnych i krajowych potrzeb zdrowotnych także planowane działania dostosowawcze;
   
2. propozycje oraz zakres współpracy z innymi podmiotami leczniczymi, w tym w przedmiocie koncentracji zasobów ludzkich, infrastruktury oraz współpracy w zakresie realizacji świadczeń opieki zdrowotnej i konsolidacji funkcji medycznych, jeżeli jest przewidywana;
3. planowane przez podmiot działania mające na celu podniesienie jakości udzielanych świadczeń opieki zdrowotnej;
4. planowane przez podmiot działania mające na celu poprawę efektywności zarządzania;
5. planowane do wdrożenia działania optymalizacyjne mające na celu poprawę sytuacji ekonomiczno-finansowej podmiotu. 

Ponadto proponuje się doprecyzowanie art. 139a i 136 ustawy o świadczeniach, przez dodanie zastrzeżenia, że wymóg przedstawienia pozytywnej opinii w sprawie oceny inwestycji (OCI) nie ma zastosowania, jeżeli świadczeniodawca złożył oświadczenie, że w okresie ostatnich 5 lat nie uzyskał decyzji o pozwoleniu na użytkowanie ani nie przystąpił do użytkowania inwestycji, w przypadku której wydaje się opinię, o której mowa w art. 95d ust. 1 tej ustawy, z której wykorzystaniem mają być udzielane świadczenia opieki  zdrowotnej objęte postępowaniem albo są udzielane świadczenia, których dotyczy zwiększenie kwoty zobowiązania.

Osobą odpowiedzialną za opracowanie projektu jest Podsekretarz Stanu Katarzyna Kacperczyk, a planowany termin przyjęcia projektu przez Radę Ministrów to III kwartał 2024 r.

Reforma szpitalnictwa oczami PFSz

Zakres prac nad zmianami finansowania i organizacji systemu opieki zdrowotnej dotykają częściowo problemów, o których od kilku lat głośno mówi Zarząd Polskiej Federacji Szpitali. Wielokrotnie wskazywaliśmy, że dalsze unikanie problemów i wyzwań tylko pogarsza sytuację w sektorze, a konsekwencje tego odczuwają sami pacjenci. Sytuację opisaliśmy szczegółowo w Raporcie PFSz-System, gdzie obok analizy bieżącej sytuacji szpitalnictwa wskazaliśmy na płaszczyzny, które w pierwszej kolejności wymagają uwagi, czyli niski stan zdrowia polskiego społeczeństwa, niewystarczające finansowanie sektora przy jednoczesnej średniej efektywności zainwestowanych funduszy oraz niedobory kadrowe. W dokumencie wskazaliśmy, że Polska znajduje się w grupie krajów zamykających większość światowych rankingów w dziedzinie opieki zdrowotnej. Zajmujemy:

• 32 miejsce w Europejskim Konsumenckim Indeksie Zdrowia, 
• 25 miejsce w Europie według Personalised Health Index, 
• 28 miejsce w Europie i 48 na Świecie według kategorii Legatum Prosperity Index,
• ostatnie miejsce w rankingu innowacyjności systemów ochrony zdrowia.

W Raporcie nie ograniczyliśmy się jednak jedynie do dogłębnej analizy i przedstawienia newralgicznych aspektów, które wymagają natychmiastowej poprawy. Przedstawiliśmy również propozycję kompleksowych reform, które przyczyniłyby się do poprawy sytuacji, usprawnienia funkcjonowania systemu, a to realnie przełożyłoby się na jakość i poziom świadczeń medycznych, a także na satysfakcję i bezpieczeństwo pacjenta. 

Wzorem innych państw, które z powodzeniem wdrożyły innowacyjne rozwiązania i sposoby organizacji, rekomendowaną przez PFSz drogą dla polskiego systemu opieki zdrowotnej jest stworzenie organizacji koordynowanej ochrony zdrowia, która umożliwi holistyczną opiekę. 

Zachęcamy do zapoznania się z obszernym Raportem PFSz-System.

Pobierz Raport 

Komentarz DZP do zmian zaproponowanych w zapowiedzianych pracach legislacyjnych 

Projekt nie jest jeszcze dostępny, więc trudno szczegółowo ocenić propozycje. Należy jednak docenić dostrzeżenie problemu i pochylenie się nad jego rozwiązaniem. W szczególności pozytywnie należy ocenić uproszczenia w zakresie PSZ, w szczególności dążenie do zwiększania świadczeń udzielanych w ramach ambulatoryjnej opieki specjalistycznej. Wątpliwości natomiast budzi faktyczne wdrożenie projektu w zakresie konsolidacji, w ramach której łączące się szpitale musiałyby podzielić się kompetencjami, zarówno w kontekście realizacji świadczeń, jak i zarządzania.